Hoewel Donald Trump zijn nederlaag weigert toe te geven, zal hij toch op 20 januari de sleutels van het Witte Huis moeten afgeven aan de nieuwe bewoner, de Democratische en democratisch verkozen president-elect Joe Biden. Trump kan het zijn opvolger tijdens die overgangsperiode wel nog heel lastig maken.
Dat doet hij voorlopig vooral met een barrage aan rechtszaken, die 'grootschalige fraude' moeten aantonen met 'tientallen miljoenen stembiljetten'. Hoewel die weinig om het lijf lijken te hebben, kunnen ze wel verhinderen dat het Biden-team de transitie optimaal kan inzettenDe sleutel daarvoor ligt bij de vrij onbekende General Services Administration (GSA). Zodra die heeft vastgesteld dat Biden de verkiezingen heeft gewonnen, krijgen de president-elect en zijn team $9,9 mln om zich voor te bereiden op de machtsoverdracht. Daarnaast gaan dan ook de deuren open naar overheidsagentschappen. De denktank The Partnership for Public Service berekende dat een nieuwe president ongeveer 4000 politieke benoemingen moet doen, waarvan ruim 1000 de goedkeuring moeten krijgen van de Senaat.
Door de lopende rechtszaken blijven die middelen en toegang voorlopig uit. Voor de baas van de GSA, de door Trump benoemde Emily Murphy, is het immers nog geen vaststaand feit dat Biden de verkiezingen heeft gewonnen. Dat wil niet zeggen dat Biden noodgedwongen op de handen moet zitten. Zijn campagne beschikt al sinds 1 september over een grote ruimte in het ministerie van handel om een mogelijke transitie voor te bereiden, iets waar ze wettelijk recht op heeft. Ondertussen blijven de Democraten geld inzamelen zodat er geen financiële problemen ontstaan.
Een hak zetten
De meest evidente manier voor Trump om zijn opvolger een hak te zetten is door zijn legitimiteit te ondergraven, en daarmee ook Bidens ambitie om het land te verenigen. Een andere optie is om de belangrijkste ongeschreven regel van overgangsperiodes te breken: geen nieuw beleid maken. Een president hoort dan een lame duck te zijn, en enkel nog op de winkel te letten. Trump kan nog heel wat presidentiële verordeningen uitvaardigen die goed vallen bij zijn achterban, al kan Biden die na 20 januari gemakkelijk weer intrekken. Zo kan hij de handelsoorlog met China verder opstoken.
Trump zou niet de eerste zijn die zich bezondigt aan grote beslissingen die repercussies hebben voor zijn opvolger. Een van hen was Dwight Eisenhower, Republikein president van 1953 tot 1961. Kort voor de inauguratie van John F. Kennedy, door Eisenhower geringschattend 'het jongetje' genoemd, sneed hij de diplomatieke banden met Cuba door, en zette hij de wielen in gang voor de invasie van de Varkensbaai.
Geen woord
De animositeit tussen de huidige president en zijn opvolger is groot, maar niet uniek. Toen de Republikein Herbert Hoover in 1933 met zijn opvolger Franklin Delano Roosevelt naar diens inauguratie karde, een Amerikaanse traditie, sprak geen van beide een woord. De aversie zat in hun totaal verschillende opvattingen. Hoover wilde bijvoorbeeld niet weten van meer steun aan werklozen, Roosevelt werkte al aan de New Deal.
Het hielp ook niet dat FDR in de transitieperiode, die toen nog vier maanden duurde, had geweigerd zich achter maatregelen te scharen waarmee Hoover het wantrouwen bij Amerikanen in het bankstelsel wilde verminderen. Dat was een pluim die FDR helemaal op zijn eigen hoed wilde.
Ook tussen Harry Truman en Dwight Eisenhower zat het scheef, en dat terwijl ze in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog nog goed hadden samengewerkt. 'Ike' was Truman gaan beschouwen als een onbekwame leider, omringd door boeven. Truman was dan weer woedend omdat Eisenhower zijn inspanningen om de Koreaanse oorlog te beëindigen had ondermijnd door tijdens de verkiezingscampagne te beloven dat hij daar zelf heen zou gaan.
Toch reikte de president na zijn nederlaag Eisenhower een uitgestoken hand door hem uit te nodigen voor een kerstdiner in het Witte Huis. De generaal sloeg die af, net als de uitnodiging om op de dag van zijn eedaflegging op de koffie te gaan bij Truman.
Succes van ons land
In andere tijden was er meer respect tussen politieke rivalen, zoals George H. Bush illustreerde in het briefje dat hij in het Oval Office naliet voor Bill Clinton. 'Wanneer je dit leest, zal je onze president zijn. Ik wens jou en jouw familie het beste toe. Jouw succes is nu het succes van ons land. Ik duim voor je.'
Toch blijft het zuur om de macht te verliezen, en wat kattenkwaad hoort erbij. In de laatste dagen van Clintons termijn verwijderden zijn medewerkers in het Witte Huis de letter W van tientallen toetsenborden. Die had George W. Bush natuurlijk nodig om het onderscheid te maken met zijn vader, oud-president George H. Bush.
(Bron FD.nl)