Als de verkiezingsstrijd voorbij is, blijft de oorlog tegen corona over. Alleen heeft Joe Biden, die waarschijnlijk de volgende commander-in-chief wordt, daar andere ideeën over dan de huidige bevelhebber, Donald Trump.
Normaal gezien voert een scheidende president na de Amerikaanse verkiezingen geen nieuw beleid meer. Tot de machtsoverdracht op 20 januari heet hij een lame duck te zijn, iemand die alleen nog lopende zaken afhandelt. Maar dit zijn geen normale tijden, en Trump is geen normale president. Daardoor is de onduidelijkheid over het beleid om de ergste gevolgen van de coronapandemie te bestrijden groot.
De ziekte grijpt nog altijd gretig om zich heen in de Verenigde Staten. Daar heeft ook de economie onder te lijden. De private sector heeft in oktober slechts 365.000 banen gecreëerd, tegenover 753.000 in september, zo blijkt uit cijfers van loonstrookjesverwerker ADP. Economen hadden er 643.000 voorspeld. Dat wijst op een groeivertraging en vergroot de druk om extra stimulus te lanceren.
Een harde winter wacht. In december zien veel werklozen de extra uitkering wegvallen die ze door corona maandenlang kregen. Miljoenen Amerikanen dreigen hun aansluiting op water en elektriciteit te verliezen vanwege onbetaalde rekeningen. Eind dit jaar loopt ook een moratorium op huisuitzettingen af, wat tot veertig miljoen Amerikanen in problemen kan brengen.
Ook het bedrijfsleven ziet zwarte sneeuw. Luchtvaartmaatschappijen hebben al aangekondigd tienduizenden werknemers eind dit jaar onbetaald thuis te laten zitten als de overheidssteun afloopt. Twee op vijf restauranteigenaren bijvoorbeeld, verwacht zonder nieuwe hulp tegen maart failliet te zijn.
Budgettaire putten
Zowel Trump als de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, had voor de verkiezingen verkondigd ook in de lame duck-periode te zullen streven naar een economisch reddingspakket. Maar dat hadden ze in de voorgaande maanden eveneens verklaard, zonder resultaat. Een van de belangrijkste splijtzwammen is meer geld voor lagere overheden. Broodnodig, vindt Pelosi. Budgettaire putten vullen bij slecht geleide besturen, meent Trump.
Al dat gesteggel staat in schril contrast met het eerste stimuleringspakket. Kort na de komst van de eerste coronagolf keurde het Congres met brede steun van Democraten en Republikeinen een stimuleringspakket goed dat zou oplopen tot meer dan $3000 mrd.
Eind oktober beloofde Trump dat hij na de verkiezingen met een 'geweldig stimuleringspakket' zou komen, maar hij leek dat toen te verbinden aan het terugwinnen van het Huis van Afgevaardigden. Als hij straks president-af is, kan zijn interesse ervoor verdampen, waarschuwden verschillende insiders uit het Witte Huis en de Republikeinse partij vorige week in The Washington Post.
Niet Trumps stijl?
Een van hen is Casey Mulligan, die tot vorig jaar een van de belangrijkste economische adviseurs van Trump was. 'Ik denk niet dat hij veel interesse heeft in een stimuleringspakket. Hij geeft niet graag iets gratis weg, en ik denk niet dat hij daar nu mee gaat beginnen. Het is niet zijn stijl.'
Trumps partijgenoten in het Congres lijken zich wat flexibeler op te stellen. 'Nu de verkiezingen zijn afgelopen, bedaren hopelijk ook de partijdige gemoederen die een nieuw reddingspakket in de weg stonden', verklaarde de Republikeinse voorzitter van de Senaat, Mitch McConnell, woensdag. 'De nood is er, en we moeten samenzitten om dat pakket uit te werken.'
McConnell hoopt dat voor het jaareinde voor elkaar te krijgen. Op 3 januari verandert de samenstelling van het Congres door de beëdiging van de nieuw verkozen volksvertegenwoordigers. Het lijkt er op dat de Republikeinen hun meerderheid in de Senaat zullen behouden, en dat de Democraten hetzelfde doen in het Huis van Afgevaardigden.
Optimisten hopen dat er sneller schot in de zaak komt. Er is binnenkort nieuwe wetgeving nodig om te voorkomen dat op 11 december overheidsdiensten dicht moeten wegens een gebrek aan middelen. Het is mogelijk om in die wetgeving ook financiering op te nemen voor, bijvoorbeeld, een stimuluscheque of hogere werkloosheidsuitkeringen.
Als de onderhandelingen mislukken, kan een nieuw steunpakket aanslepen tot na 20 januari. Als Biden dan aantreedt, is dat wel met een flinke schaduw boven de eerste twee jaar van zijn termijn. Het is al van George H. Bush (1989-1993) geleden dat een inkomende president aan zijn termijn begint zonder dat zijn partij zowel het Huis als de Senaat in handen heeft. Republikeinen kunnen dus verhinderen dat Biden het grote stimuluspakket krijgt dat hij zijn kiezers heeft beloofd om de coronapandemie het hoofd te bieden.