Het begrotingstekort loopt dit jaar door de coronacrisis op naar een ongekende 12% van het bruto binnenlands product, overeenkomend met €92 mrd. Dat is de eerste raming van minister van Financiën Wopke Hoekstra. Daarbij is nog geen rekening gehouden met voortzetting van het steunregime na 1 juni.
De omslag van bijna €100 mrd ten opzichte van de Miljoenennota 2020 is veel hoger dan het zwartste scenario dat het Centraal Planbureau (CPB. Dat kwam uit op een tekort van ruim 7%.
Zo'n dramatische omslag deed zich in de recente geschiedenis ook niet eerder voor. 'Buiten oorlogstijd zonder precedent', zei Hoekstra na afloop van de ministerraad. 'Het gros van de economie zit op slot en dat zie je in de cijfers terug'. In de financiële crisis die in 2008 uitbrak liep het tekort op tot maximaal 5,2% of €33 mrd.
Economie krimpt 7,5%
Hoekstra neemt in de Voorjaarsnota die hij vrijdag naar de Kamer stuurde de IMF-raming over van 7,5% krimp van de economie. Hij tekent er meteen bij aan dat er nog 'fikse aanpassingen' in de begroting zullen volgen door de grote onzekerheden die nu heersen 'in het oog van de storm'.
Zo gaat het nieuwe begrotingscijfer nog maar uit van één steunpakket (van €20 mrd) terwijl al druk wordt gesleuteld aan een tweede, dat vanaf 1 juni van kracht moet worden. Ook zullen bedrijven het betalen van belasting langer kunnen uitstellen.
'Deze zomer' wil Hoekstra bezinning op de vraag hoe lang de staat nog kan en moet bijspringen. Hij wil 'voorlopig' niet bezuinigen, maar vindt dat na deze eerste fase wel moet worden gekeken: 'wat is verstandig?'
Intussen besloot het kabinet vrijdag tot nog eens zes fiscale tegemoetkomingen voor ondernemers en bedrijven, die dit jaar nog eens €4 mrd extra belastingderving kosten.
Belastingderving €35 à €45 mrd
Hoekstra schrijft dat de grootste deuk in de schatkist wordt geslagen doordat belastingen en premies in deze eerste drie maanden van het crisisregime met €35 mrd tot €45 mrd terugvallen. Het grootste deel daarvan bestaat uit uitstel van het betalen van inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting (btw) en loonbelasting.
Hoekstra schrijft daarover dat die uitgestelde belasting 'in beginsel' op een later moment alsnog wordt betaald. Het Centraal Planbureau hield in zijn raming nog geen rekening met dat belastinguitstel. De hamvraag wordt dus hoeveel daarvan alsnog terugkomt als de economie eenmaal uit de pauzestand gaat.
Steunpakket 2.0
Boven op de tegenvallende belastinginkomsten komen de kosten van loonsubsidies en steun aan ondernemers en zelfstandigen. Dat is tot nu toe voor deze eerste drie maanden begroot op €20 mrd. Inmiddels wordt gewerkt aan een 'steunpakket 2.0' voor na 1 juni.
Door de bufferfunctie die de schatkist in de crisis vervult stijgt de staatsschuld dit jaar naar minstens 65% van het bbp, een bedrag van €489 mrd. In de begroting 2020 was nog gerekend met minder dan 48% (€397 mrd).
Meer fiscale steun ondernemers
Ondernemers, bedrijven en zelfstandigen krijgen extra fiscale tegemoetkomingen, besloot het kabinet vrijdag. Zo kunnen ze verwachte verliezen dit jaar in een fiscale 'coronareserve' stoppen. Die kan meteen worden verrekend met de winst die in 2019 werd gemaakt.
Normaal kan dat pas bij de aangifte 2020, die 2021 zou moeten worden ingediend. De 'coronareserve' mag niet groter zijn dan de winst van 2019. Gemiddeld levert dat een besloten vennootschap dit jaar €25.000 op in plaats van volgend jaar. Vijlbrief verwacht dat 125.000 bedrijven profijt hebben van de maatregel.
Versoepeling urencriterium
Ook voor zelfstandigen (zzp'er) komt een extra fiscale tegemoetkoming. Tot 1 juni gaat de fiscus ervan uit dat ze ten minste 24 uren per week aan hun bedrijf besteden. Dat is van belang omdat ze alleen gebruik kunnen maken van de zelfstandigenaftrek als ze daarmee 1225 uur per jaar volmaken. Het voordeel is gemiddeld €1800 voor zo'n 40.000 ondernemers.
Voor directeuren-grootaandeelhouders geldt een tijdelijke verlaging van het 'gebruikelijk loon, waarover de loonheffing geldt, ook als een onderneming minder of geen omzet heeft. Nu wordt het fictieve loon afgeschaald naar rato van het omzetverlies. De schatting is dat dat een voordeel oplevert van gemiddeld €6200 voor 135.000 ondernemers.
Langer excessief lenen
Ook krijgen ongeveer 11.000 dga's gemiddeld €40.000 belastingvoordeel door uitstel van de wet die excessief lenen van de eigen vennootschap had moeten ontmoedigen. Die gaat een jaar later in, op 1 januari 2023 waardoor ze meer tijd krijgen om schulden aan de eigen vennootschap boven een half miljoen af te lossen.
Het kabinet vergroot tijdelijk ook de vrije ruimte voor onbelaste vergoedingen aan werknemers van 1,7% naar 3% voor de eerste €400.000 van de loonsom, zodat wat vaker een extraatje kan worden gegeven.
Tenslotte wordt een aflossingspauze voor hypotheken fiscaal gefaciliteerd. Volgens de huidige regels zou de aflossingsachterstand een jaar later moeten worden ingehaald om aftrekbaar te blijven, nu kan hij over de resterende looptijd worden uitgesmeerd. Vijlbrief verwacht dat 60.000 hypotheekhouders daar gebruik van maken.
(Bron FD.nl)